2-10- تزئینات داخلی
2-10-1- سرتاسر کارخانه باید از ظاهر مناسبی برخوردار باشد . نشانههای آلودگی از قبیل کاشیهای لبپریده ، رنگهای پوسته پوسته ، لولههای زنگزده ، گچکاری صدمهدیده باید تعمیر شوند .
2-11- لولهکشی آب و فاضلاب
2-11-1- لولهکشی کارخانه باید از لحاظ اندازه و طراحی شرایط ذیل را داشته باشد :
– عرضه کافی آب برای محوطههای مورد نیاز ؛
– انتقال صحیح پساب یا مواد دفعی مایع از کارخانه ؛
– عدم انتقال آلودگی به مواد خام ، محصول و محیط .
3- امکانات نگهداری مواد خام
3-1- انبارش و نگهداری کالاها
3-1-1- برای سهولت در تمیز کردن محیط ، کنترل آفات و تهویهی اطراف محصول ، کلیه مواد انبار شده را باید روی بارچین یا پالت که حداقل 20 سانتی متر از دیوار فاصله دارند قرار داد .
3-1-2- برای جلوگیری از خطر صدمه دیدگی یا آلودگی ثانویه ناشی از ورود آفات به محصول یا مواد خام ، انبارش مواد خام یا محصول نهایی باید در حالت کنترلشدهای انجام گیرد .
3-1-3- مواد ورودی ، مواد در حال کار و محصول نهایی باید بطور مشخصی تعیین هویت شده و در محوطههای جداگانه در کارخانه نگهداری شوند .
3-1-4- برای جلوگیری از خطر آلودگی ثانویه ، کلیه مواد غیر همسان نظیر مواد شوینده معطر و غیره را باید بطور کامل و جداگانه دور از سایر مواد دریافتی انبار کرد .
3-1-5- مواد بستهبندی را در انبارهایی باید نگهداری نمود که علاوه بر سایر جزئیات ارائه شده در مورد قسمتهای مختلف کارخانه ، عاری از غبار بوده و مقاوم به نفوذ آفات و حشرات باشد .
3-1-6- مواد شیمیایی غیر خوراکی نظیر شویندهها و سموم را باید در محوطهها ی جدا و امن همراه با تجهیزات مصرفی آنها نگهداری نمود .
3-1-7- مدیر کنترل کیفیت باید نوع ، مقدار و وسیله حمل مواد شیمیایی مجاز به کارخانه را مشخص کند . برای استفاده ایمن و نگهداری آنها مطابق الزامات قانونی ، باید اقدامهای مقتضی بعمل آید .
3-1-8- ظروف حاوی مواد شیمیایی باید نشانهگذاری و تعیین هویت گردند و در صورت امکان از نشانهگذاری رنگی برای مصارف خاص استفاده شود . از ظروف کهنه و یا ظروفی که در خط تولید با مواد غذایی در ارتباط هستند نباید به منظور آمادهسازی و یا حمل موادشیمیایی استفاده نمود .
3-2- محوطههای بارگیری
3-2-1- برای جلوگیری از آلودگی بستههای مواد غذایی در عملیات بارگیری ، کلیه محوطههای بارگیری باید در مقابل آفات و پرندگان بخوبی درزگیری شده و مقاوم باشند .
3-2-2- در مورد محصولات خنکشده یا منجمد که کنترل دما در نگهداری آنها یک عامل بحرانی است ، تخلیهی خودروی حمل باید در داخل راهرو یا دریچه کاملا بسته و تحت کنترل صورت گیرد .
3-2-3- کلیه محوطههای بارگیری باید تمیز و پاک نگهداری شده و از نفوذ آفات و لانهگزینی آنها حفاظت شود .
3-2-4- برای حذف آلودگی دود در محوطههای دریافت و نگهداری ، لیفتراکهای مورد استفاده باید با باطری کار کنند .
3-3- جداسازی انبار محصول نهایی
3-3-1- محصول نهایی بستهبندیشده را باید قبل از انتقال به انبار ، کنترل کیفیت نهایی و برچسبزنی نمود .
3-3-2-بهرهای تایید شده محصول نهایی باید در محوطههای جداگانه در شرایط مناسب از نظر دما و ویژگیهای محیطی نگهداری شوند .
3-3-3- با توجه به احتمال ایجاد وقفه در فرآیند تولید ( نظیر توقف خط ، از کار افتادن دستگاه و … ) پیشبینی انبارهای حدواسط ( میانی ) حائز اهمیت است .
3-3-4- بهرهای معیوب محصولات نهایی باید قرنطینه و برچسبزنی شده و برای پرهیز از استفاده تصادفی در محوطه ویژهای جهت بررسی بیشتر نگهداری شود .
3-3-5- سیاست شرکت در قبال فرآوری مجدد و یا معدوم کردن محصولات قرنطینه شده باید تشریح گردد .
3-4- جداسازی کالاهای برگشتی یا صدمهدیده
3-4-1- بهرهای محصولات نهایی برگشتی یا معیوب باید شناسایی شده و ترجیحا بطور جداگانه نگهداری و برچسبزنی شوند .
3-4-2- اقدامات مدیریتی موثر برای اطمینان از عدم عرضهی تصادفی محصولات مشکوک ، برگشتی یا صدمهدیده باید به اجراء درآید .
3-4-3- کارخانه باید یک رویه سازماندهی شده برای بررسی اتفاقات یا صدمات احتمالی محصول طی نگهداری و توزیع را تهیه و مسیر حرکت کالا را مشخص کند .
3-5- کالای نامناسب
3-5-1- موادی که امکان ایجاد آلودگی یا خطر انتقال مواد نامطلوب به سایر محصولات را دارند ، نظیر چسب ، شویندهها وگندزداها ، باید بطور جداگانه انبار شوند . این مهم در مورد مواد خام که آمادهی استفاده در محیطهای کار هستند بسیار حائز اهمیت بوده و کنترلهای شدیدتری برای دور ماندن این مواد از شویندهها ، گندزداها و غیره نیاز است .
3-6- انتقال سریع کالا از سکوهای بارگیری
3-6-1- مواد خام و محصول نهایی را باید برای جلوگیری از افزایش دما و به حداقل رساندن خطر آلودگی لایههای خارجی بستهبندی با آلایندههای خارجی ، به سرعت و در زمانی کوتاه جابجا کرد .
3-7- روشهای اجرایی استاندارد
3-7-1- مدیران باید دارای درک بالا و قدرت لازم برای انجام مناسب وظایف محوله از طریق کارکنان زیردست خود باشند .
3-7-2- کنترلهای مدیریتی( اجرایی ) باید موارد زیر را تضمین کند :
الف ) بارگیری کلیه محصولات باید به آسانی صورت گیرد ؛
ب ) راهروها باید تمیز نگهداری شده و محصولات در محوطههای جداگانه نگهداری شوند ؛
پ ) حرکت در اطراف محصول انبار شده به راحتی انجام شود ؛
ت ) دریافت یا خروج محصول طبق چرخش انباری صحیح انجام شود (FIFO ) ؛
ث ) از فضاهای موجود حداکثر بهرهبرداری شود .
3-8- سردخانه مناسب
در مورد محصولاتی که باید دمای آنها را در محدودهی برودتی خاصی کنترل کرد ، باید سردخانههای مناسب با امکانات و تجهیزات مناسب طراحی گردد و وسایل اندازهگیری مطابق برنامه تنظیم و کالیبره شود .
3-9- امکانات کافی برای عرضه محصول
3-9-1- خودروهای مورد استفاده برای توزیع اولیهی محصولات منجمد یا سردشده باید قابلیت نگهداری دما در محدوده موردنظر را داشته باشند . این قابلیت باید توسط تولیدکننده پذیرفته شود .
3-9-2- دما در نقطه دریافت و طی حمل باید مطابق موارد یاد شده ثبت و مراقبت شود .
3-9-3- قبل از بارگیری باید کلیه خودروهای حمل را بازرسی کرد و از تمیز بودن ، خنک بودن و عاری بودن اطاقک از آفات و آلایندههایی که به محصول صدمه می زنند اطمینان حاصل کرد . این بررسیها باید ثبت شوند .
3-9-4- در صورتی که خودروی حمل برای موادخام ، محصول نهایی و محصولات جانبی کاربری دارد ، بعد از حمل مواد موردنظر باید نظافت و گندزدایی شود و تمام این موارد ثبت گردد .
3-9-5- برای جلوگیری از آلودگی ناشی از منابع خارجی ، تحویلدهی محصولات باید در اتاقک بسته یا راهروی پوشیده انجام شود .
3-9-6- رانندهی خودروی حمل باید مطابق اصول GMP در کاخانه و مقررات انبارهای مصرف رفتار کند .
3-9-7- بار باید بطور یکسان در خودروی حمل توزیع شده و چیدمان آن مناسب باشد .
4- ماشین آلات و تجهیزات فرآوری
4-1- جانمایی مناسب و بدون تراکم تجهیزات
4-1-1- طراحی و جانمایی کارخانه و تجهیزات باید تولید ایمن محصولات و دسترسی آسان به محلهای موردنظر را برای نظافت کافی و کنترل آفات تامین کند .
4-1-2- تجهیزات فرآوری و لوازم آزمایشگاهی موادغذایی باید بطور صحیح برای این منظور طراحی شده باشند . برای سهولت در نظافت و هدفهای بازرسی ، تجهیزات باید به آسانی پیاده شوند .
4-1-3- تجهیزات باید حداقل 50 سانتی متر از دیوار و کف کارخانه فاصله داشته باشند .
4-1-4- طراحی کارخانه و چیدمان ماشینآلات برای جلوگیری از تراکم و حوادث اتفاقی باید مناسب باشد . در اطراف ماشینآلات و تجهیزات باید امکان تردد افراد برای هدفهای شستشو و نظافت و بازرسی فراهم شده باشد .
4-1-5- در محوطههای تولید و انبارش موادغذایی استفاده از ظروف و لوازم شیشهای به شدت منع شده است مگر آنکه در صورت لزوم استفاده از شیشههای نمونهبرداری و ظروف شیشهای احتیاجات لازم در این خصوص بعمل آید و مطابق دستورالعملهای از پیش تعیین شده انجام گیرد .
4-2- آموزشهای گندزدایی و نظافت
4-2-1- آموزش نظافت و گندزدایی مهندسان و پرسنل تازه استخدام شده و آشنایی آنها با بهداشت فردی و حفاظت از محصول الزامی است .
4-2-2- برای ورود به محوطههای تولید ، همه باید همچون کارگران از لباس تمیز استفاده نمایند و دستهای خود را شسته و گندزدایی نمایند .
4-2-3- استفاده از اعلامیههای بهداشتی همراه با تصاویر مربوطه در نقاط ورودی ضمن هدایت وارد شدگان به سمت امکانات بهداشتی ، مشکل اختلاف زبان را هم در مورد بازدیدکنندگان خارجی رفع می نماید .
