6-4- كنترل دما

6-4-1- در صورتي كه براي كنترل دما از دماسنج‌هاي ديجيتالي دستي استفاده شود براي جلوگيري از آلودگي ثانويه بايد بعد از هر بار استفاده آنها را تميز و سترون كرد . استفاده از دماسنج‌هاي شيشه‌اي در واحدهاي فرآوري موادغذايی ممنوع است.

6-4-2- دماسنج‌هاي ديجيتالي بايد توسط يك بخش ، مورد استفاده قرار گيرد . دقت آنها بايد بالا بوده و طي عمليات به درستي از آن استفاده شود . قرار دادن ميله حسگر دستگاه دماسنج در آب داغ 80 درجه سانتي گراد به مدت 6 ثانيه موجب سترون شدن آن مي شود .

6-4-3- دماهاي بحراني در فرآيند توليد نظير دماي پخت ، دماي سردخانه ، دماي انبار نگهداري و غيره بايد ثبت و گزارش شوند . براي نشان دادن صحيح دماي محصول بايد ميله حسگر دماسنج را داخل موادغذايي به مدت 10ثانيه فرو برد . براي تشخيص دماي سطحي بسته‌هاي موادغذايي بسته‌بندي شده در خلا و يا منجمد ، بايد ميله حسگر را بين دو بسته قرار داد به اين صورت دماي سطحي آنها مشخص مي شود .

6-4-4- كليه تجهيزات ثبت دما بايد به طور مرتب تنظيم دقت ( كاليبره ) شده و در شرايط مناسبي نت شوند . هرگونه اختلاف درجه حرارت ناشي از تجهيزات خودكار و غير خودكار بايد بررسي و گزارش‌دهي شود . دماسنج‌ها بايد سالي دوبار كاليبره شوند . ترموستات يخچال‌ها و فريزرها سالي دو بار كاليبره شود .

اصول GMP در صنايع غذايي

شرایط خوب تولید GMP

6-5- كنترل مواد دفعي

6-5-1- تسهيلات خارجي دفع ضايعات بايد دور از محوطه‌هاي توليد و ترجيحاٌ در مجاورت كارخانه باشد . اين مهم باعث كمينه‌كردن هجوم آفات يا ساير مخاطره‌هاي موثر در كارخانه مي شود .

6-5-2- ظرف‌هاي جمع‌آوري مواد دفعي داخلي بايد به طور واضح علامت‌گذاري شده و فقط براي اين منظور استفاده شوند . ظروف حمل موادغذايي ، افزودني‌ها يا مواد بسته‌بندي نبايد براي جابجايي مواد دفعي استفاده شود .

6-5-3-براي اطمينان از جمع‌آوري مواد دفعي و نظافت ظرف‌هاي مصرفي روش دفع فاضلاب بايد مشخص شود .

6-5-4- در صورت حمل مواد دفعي در ظروف در بسته ، اين ظروف را بايد تا زمان خروج از كارخانه همواره دربسته نگهداشت .

6-5-5- مخزن دفع فاضلاب بايد در موقعيت مناسبي بنا شده و استقامت لازم را داشته باشد . دسترسي به قسمت‌هاي مختلف مخزن براي نظافت و كنترل آفات ضروري است .

6-5-6- تسهيلات دفع فاضلاب كارخانه بايد از محوطه فرآوري موادغذايي جدا باشد .

6-5-7-كليه مواد دفعي در سطح كارخانه را بايد در اسرع وقت جمع‌آوري كرده و از تجمع آنها در محل‌هاي توليدي يا خدماتي خودداري كرد .

6-5-8- انواع مختلف مواد دفعي اعم از بقاياي موادغذايي يا غيرغذايي را بايد در ظرف‌هاي علامت‌گذاري شده مناسب جابجا كرد .

6-5-9- خروج مواد دفعي و ضايعات موادغذايي از كارخانه بايد حداقل روزي يك بار ، انجام شود . مواد دفعي غير غذايي را  حداقل هفته‌اي يك بار بايد از كارخانه خارج كرد .

6-5-10- محل نگهداري مواد دفعي بايد بي‌نهايت تميز بوده و به طور مرتب تميز شود . شستشو و گندزدايي اين محل بايد طبق برنامه نظافت و گندزدايي انجام شود .

6-5-11- دفع ضايعات و تصفيه فاضلاب بايد تحت مراقبت باشد . براي اطمينان از عدم آلودگي محصول با محيط ، فرآيند توليد بايد مميزي شود .

6-5-12- محل تصفيه فاضلاب بايد از ساختمان فرآوري فاصله داشته باشد .

6-5-13- دفع فاضلاب تصفيه شده بايد مطابق استانداردهاي موردنظر باشد .

آشنایی با مقررات GMP و قوانین اتاق تمیز

اصول اجرایی GMP در کارخانه‌های صنایع غذایی

6-6- كنترل اجرام خارجي

6-6-1-كليه كاركنان بايد با سياست كارخانه در قبال توليد محصول و مخاطره اجرام خارجي آشنايي كامل داشته باشند .

6-6-2- براي كنترل اجرام خارجي ، خط توليد بايد مجهز به تجهيزات لازم نظير الك ، آهن‌ربا ، شناساگر آهن و غيره باشد

6-6-3- صافي‌ها و الك‌ها را بايد حداقل يك بار در هر شيفت تميز كرد . براي اطمينان از نظافت كامل ، كاركنان كنترل كيفيت بايد اين تجهيزات را بررسي و تاييد كرد .

6-6-4- در صورت استفاده از آهن‌ربا بايد مرتب آن را بررسي و ذرات چسبيده شده به آن را جدا كرد .

6-6-5- حمل ظروف شيشه‌اي به داخل كارخانه ممنوع است . در صورت اجتناب‌ناپذير بودن حمل ظروف شيشه‌اي به داخل كارخانه بايد آنها را در ظروف دردار قرار داده و آن را علامت‌گذاري كرد . دستور عمل برخورد با شيشه‌هاي شكسته بايد تدوين شود .

6-6-6- خدمات نت نظير سوهان كشيدن ، رنگ‌آميزي يا پركردن سوراخ‌ها بايد قبل از شروع مجدد خط توليد انجام شود .

6-6-7- بعد از تعميرات ، محيط را بايد قبل از شروع مجدد توليد به طور كامل نظافت كرد . در ضمن تهويه مناسب محل ، قبل از شروع كار نيز براي جلوگيري از انتقال آلودگي حايز اهميت است .

6-6-8- استفاده از نوشت‌افزار در محيط‌هاي توليد بايد به شدت كنترل شود . استفاده از مداد ، گيره كاغذ ، ماشين دوخت ، خودكار دردار كه مي توانند مخاطره ( هايي ) را به همراه داشته باشند در محيط توليد مجاز نيست .

6-6-9- محصولات برگشتي را بايد آزمايش و سپس معدوم كرد . منبع اجرام خارجي بايد مشخص شده و اقدام هاي لازم براي حذف آن به كار گرفته شود .

الزامات جی ام پی (gmp) چیست

مروری بر اصول GMP در صنایع غذایی

6-7- روش هاي نظافت در زمان هاي موردنياز

6-7-1-در توليد محصولات تازه و خنك شده حساس ، بايد اقدام لازم در خصوص توقف توليد در هر سه ساعت براي نظافت و گندزدايي آن به عمل آيد .

6-7-2- در كارخانه اصول ” نظافت حين كار ” يا ” تميز كردن هنگام راه رفتن ” بايد اجرا شود ، ولي در صورتي كه حضور باقي مانده مواد خام به تهديدي براي محصول تبديل شود ، خط توليد بايد متوقف شده و برنامه نظافت و گندزدايي اجرا شود .

6-7-3- براي تسهيل نظافت و جلوگيري از خطر آلودگي – به خصوص در هنگام استفاده از مواد گندزدا و پاك كننده‌هاي الكلي – كليه محصولات را در هنگام نظافت بايد از خط جمع كرد .

6-8- سترون سازي مناسب سطوح و تجهيزات

6-8-1- بعد از نظافت و تميز كردن خط توليد ، سترون‌سازي سطوح و تجهيزات ضروري است . اين مهم از طريق بخاردهي يا استفاده از موادشيميايي مناسب امكان پذير است .

6-8-2- در صورت استفاده از روش مه‌سازي براي گندزدايي محيط محوطه بايد خالي از كاركنان شود و در تجهيزات مه‌‌ سازي زمان و درصد محلول شيميايي پخش شده براي اشباع كردن محيط كنترل شود .

6-9- آموزش كامل افراد جابجا كننده موادغذايي

6-9-1- اطمينان از وضعيت بهداشتي و كارآيي كليه افراد درگير در جابجايي موادغذايي مطابق استانداردهاي ملي ، وظيفه مهم هر كارخانه‌اي است . روش و سطح آموزش افراد بستگي به وظيفه آنها دارد .مدارك مربوط به آموزش كاركنان بايد ثبت و نگهداري شود .