7-11- تنظیم دقت ( کالیبراسیون ) صحیح تجهیزات اندازه گیری

7-11-1- کلیه تجهیزات اندازه‌گیری را که اثر مستقیمی بر فرآیند تولید و ایمنی محصول تولیدی دارند باید به طور مرتب کالیبره کرد .

7-11-2- برای اطمینان از دقت کلیه تجهیزات اندازه‌گیری ، نتایج کالیبراسیون باید به طور رسمی مستند و امضا شود و تاریخ  کالیبراسیون بعدی نیز مشخص شود .

7-11-3-در صورت ارسال دستگاه اندازه‌گیری به خارج از کارخانه برای کالیبره شدن ، اقدام لازم برای جایگزینی آن با دستگاه کالیبره شده دیگر و نت دستگاه مبذول شود .

8- کنترل آفات

8-1- خدمات مربوط به کنترل آفات

8-1-1- کارخانه برای کنترل آفات باید از خدمات موسسه‌های ذیصلاح استفاده کرده و یا از شخص آموزش دیده و صلاحیت‌دار داخل کارخانه استفاده کند . در هر صورت بازرسی و کنترل آفات و مبارزه با حشرات ، پرندگان یا حیوانات باید به طور مرتب انجام شود .

8-1-2- شرکت‌های کنترل آفات باید حداقل سالی 6 بار در فاصله‌های مشخص از کارخانه مورد قرارداد بازدید کنند . کارکنان این شرکت‌ها باید 24 ساعته آماده خدمات‌دهی باشند . در صورت بروز مشکل باید تا رفع آن روزانه از کارخانه بازدید و محل را تیمار کرد .

8-1-3- بعد از صید آفات یا کشتار توسط سموم دودزا یا گازی شکل باید آنها را به طور بهداشتی و ایمن دفع کرد . دفع آفات باید طبق رویه‌های از پیش تعیین شده و مستند باشد .

8-2- گزارش کنترل آفات ، نقشه نقاط طعمه‌گذاری شده ، برچسب‌زنی و تاریخ‌زنی تله ها

8-2-1- جزئیات گزارش بازرسی کنترل آفات باید در بایگانی کارخانه به ترتیب تاریخ نگهداری شود .

8-2-2- یکی از مدیران کارخانه – معمولاٌ مدیر کنترل کیفیت- باید عهده دار مسئولیت نظارت بر برنامه کنترل آفات باشد .وی باید از اجرای کلیه توصیه‌های ارائه‌شده اطمینان حاصل کند .

8-2-3- محل ( های ) طعمه‌گذاری شده باید توسط تکنسین مربوط تعیین شود . نقشه نقاط طعمه‌گذاری شده باید تهیه و در نظام‌نامه حصپ کارخانه گنجانده شود .

8-2-4- هر نقطه طعمه‌گذاری شده باید به طور واضح دارای برچسب باشد و جعبه طعمه تاریخ زده شود .

8-3- استانداردهای طعمه‌گذاری و مبارزه با آفات و نحوه مراقبت از برنامه

8-3-1- به جز محل‌های تولید موادغذایی سایر مکان‌های کارخانه را می توان طعمه گذاری کرد .

8-3-2- طعمه‌ها باید براساس مواد چرب یا مومی باشد و نباید هیچ مخاطره‌ای برای موادغذایی تولیدی داشته باشد . تله جوندگان باید ایمن باشد .

8-3-3- نقاط تله‌گذاری در خارج از کارخانه باید به طور مشخص علامت‌گذاری شود .

8-3-4- در صورتی که در محصول انبارش شده حشرات انباری به عنوان خطر در نظرگرفته شوند روش مناسب کنترل آن نظیر استفاده از دود باید در برنامه گنجانده شود . در صورت وجود خطر عفونت‌های ایجاد شده توسط حشرات باید از تله‌های مخصوص استفاده شود .

8-3-5- درهای خروجی ، پنجره‌ها و پنجره‌های سقفی باید به خوبی بسته‌شده و فاقد درز باشند . در صورت نیاز از نوار درزگیر استفاده شود .

8-3-6- چنانچه طی ساعت‌های معمولی تولید ، درها باز و بسته شوند برای جلوگیری از ورود حشرات موانع مناسبی نظیر توری یا پرده هوا باید نصب شود . پرده هوا باید تمیز نگهداری شود .

8-3-7- پنجره‌های بازشو باید با توری مناسب و ثابت مجهز شوند .

8-3-8- آب‌راه‌های روباز باید دارای پوشش مشبک یا میله ای باشد . وضعیت این حفاظ‌ها باید مناسب بوده و در وضعیت مناسبی نت شوند .

8-3-9- دریچه‌های تهویه باید مجهز به پوشش با سوراخ‌های ریز باشد .

8-3-10- نمای خارجی کارخانه باید طوری ساخته شده و نت شود که امکان ورود هیچ آفتی وجود نداشته باشد .

8-3-11- از ورود پرندگان به کلیه محل‌های تولید و نگهداری محصول باید جلوگیری شود . برای این منظور باید کلیه درزها و شکاف‌های دیوارها و سقف را پر کرد یا با توری مناسب پوشاند . در ضمن برای جلوگیری از لانه‌گزینی پرندگان سایبان‌ها را مقاوم ساخت .

8-3-12- در صورت لانه‌گزینی پرندگان در داخل کتابخانه ، آشیانه و پرنده را باید از محل دور کرد . نظافت و گندزدایی محل آشیانه و محل حضور پرنده نیز الزامی است .

8-3-13- هیچ حیوان یا پرنده‌ای نباید وارد کارخانه شوند . از غذادهی سگ و گربه توسط کارکنان برای جلوگیری از ورود و تشویق به ورود آنها به کارخانه باید خودداری شود . کلیه درها و ورودی‌ها را باید بسته نگهداشت . از حیوانات اهلی نباید برای هدف‌های کنترل آفات استفاده شود .

8-4- شرایط و وضعیت دستگاه حشره‌کش

8-4-1- کلیه محل‌های تولید و نگهداری محصول در دمای محیط باید دارای حشره‌کش برقی باشند . برای حداکثر کارایی، این دستگاه‌ها باید در محل‌هایی نصب شوند که شدت نور کم باشد . این دستگاه‌ها نباید جایی نصب شود که زیر آن ماده خام یا محصول فرآوری شود . فاصله حشره‌کش‌های برقی از این محل‌ها باید حداقل 3 متر باشد .

8-4-2- هر دستگاه حشره‌کش باید دارای سینی جمع‌آوری بقایای حشرات باشد . این سینی باید به طور متناوب بازرسی و نظافت شود .

8-4-3- دستگاه حشره‌کش باید در هنگام تولید و خاتمه آن و حتی تعطیلی کارخانه ، روشن باشد . لامپ ماورای بنفش این دستگاه‌ها باید هر 12 ماه یکبار و یا در زمان‌های موردنیاز تعویض شود .

8-5- کنترل مناسب محیط کارخانه

8-5-1- محیط کارخانه باید وضعیت مناسبی داشته و عاری از تجمع زباله ، انباشت مواد بسته‌بندی ، پالت‌های شکسته و تجهیزات اضافی ، خراب و غیره باشد . برای امنیت بیشتر محیط ، کارخانه باید دارای دیوار مشخص یا نرده باشد . کنترل مناسب و موثر آفات با وضعیت مناسب محیط کارخانه شروع می شود .

8-5-2- نمای خارجی کارخانه باید در وضعیت مناسبی نگهداری شود . از رشد گیاه نزدیک دیوار کارخانه باید جلوگیری شود . کلیه آب‌روهای خارجی باید تمیز و کارآمد باشند . برای جلوگیری از لانه‌گزینی آفات از قراردادن و تکیه دادن بارچین‌ها ، سینی و سایر مواد به دیوار خودداری شود .

8-5-3- برای جمع‌آوری و دفع زباله و کثافات ، محل مناسبی دور از محیط تولید باید در نظر گرفته شود . سطل‌های زباله و ظروف مشابه همیشه باید دربسته باشند و در فاصله‌های مناسب تخلیه شوند . از آنجا که زباله و کثافات موجب تجمع آفات می شود نگهداری مناسب از این وسایل بسیار اهمیت دارد .

8-6- استانداردهای نگهداری

8-6-1- موثرترین رویکرد برای کنترل هجوم آفات اجرای مناسب استانداردهای نگهداری است . کنترل تجمع ضایعات غذایی و زایدات مواد بسته بندی ، جمع آوری تجهیزات و وسایل اضافی از محوطه تولید و چرخش صحیح محصول در انبار از این موارد است .

8-6-2- کالاها و تجهیزات نباید به دیوار تکیه داده شوند . حداقل فاصله تجهیزات از دیوار باید 50 سانتی متر باشد تا نظافت و گندزدایی به آسانی انجام شود . محل اتصالات دیوار به دیوار و دیوار به کف عاری از کثافت باشد .

8-6-3- کلیه کارکنان برای کاهش خطر هجوم آفات باید از نحوه نگهداری مناسب کارخانه اطلاعات کافی داشته باشند . کارکنان جدید باید برای شروع کار آموزش ببینند .

8-7- بررسی موادافزودنی ورودی

8-7-1- برای کنترل آفات کلیه مواد خام غذایی ، مواد بسته‌بندی و تجهیزات را هنگام ورود به کارخانه باید بررسی کرد . در صورت صدمه‌دیدن بسته‌بندی خارجی ، محل دوخت بسته‌بندی ، لفاف‌پیچی یا آسیب دیدن بارچین مواد مورد  بررسی را باید قرنطینه و توسط بخش کنترل کیفیت تایید کرد . در صورت رد شدن توسط بخش کنترل کیفیت باید ماده مورد بررسی را برچسب‌زنی و به فروشنده عودت داد .

8-7-2- در صورت وجود آفات یا بقایای آنها در مواد ورودی باید روی آن برچسب زده شده و در محیطی دور از کارخانه نگهداری شود . موسسه کنترل آفات باید برای تیمار آن مطلع شود .

8-8- جداسازی کالاهای صدمه‌دیده یا برگشتی

8-8-1- برای جلوگیری از استفاده از کالاهای صدمه‌دیده ، برگشتی یا آسیب‌دیده در تولید ، جداسازی فیزیکی آنها به طور کامل حایز اهمیت است . محوطه مخصوص کالاهای مرجوعی در انبارها به حل این مشکل کمک می کند .

8-9- مستند‌سازی و تایید طعمه‌ها و آفت‌کش‌ها

8-9-1- مستندسازی کنترل آفات باید واضح ، خوانا و مختصر باشد . این برنامه باید توسط بخش فنی بازبینی و به روز شود .

8-9-2- مستندات مربوط به ایمنی و کاربرد طعمه‌ها و آفت‌کش‌های مجاز باید در دسترس باشد . اطلاعات مربوط به کنترل مواد مضر برای سلامتی باید موجود بوده و در نظام‌نامه حصپ به صورت جداگانه فهرست‌بندی و ثبت شود .

8-9-3- کلیه مستندات یا گزارش‌های مربوط به ایمنی استفاده از آفت‌کش‌ها باید امضا شده و تاریخ‌دار باشد .

9- نظافت و گندزدایی

9-1- برنامه نظافت و گندزدایی

9-1-1- در هر بخش از کارخانه برنامه زمان‌بندی نظافت و گندزدایی باید در دسترس باشد این برنامه باید واضح و خوانا شده و اجرای آنها ساده باشد .

9-1-2- در برنامه‌های نظافت تناوب و روش نظافت و گندزدایی و مواد مصرفی برای تجهیزات و محوطه اطراف مشخص باشد .

9-1-3- در صورت امکان از پوسترها و اطلاعیه‌های مناسب برای راهنمایی کارگران برای اجرای برنامه نظافت استفاده شود .

9-2- شوینده‌های مورد تایید برای استفاده در سطوح مورد تماس با موادغذایی

9-2-1- کلیه شوینده‌ها و گندزداهای مصرفی در کارخانه باید سازگار با موادغذایی بوده و از شرکت‌های قابل اعتماد تهیه شود .

9-2-2- این مواد نباید معطر بوده و تهدیدی از نظر بقایای سمی داشته باشند .

9-3- کنترل شوینده‌ها و تنظیم برگه‌های لازم

9-3-1- کلیه مواد شوینده و گندزداها باید در محیطی امن و جدا از محوطه تولید انبار شوند .

9-3-2- این مواد فقط باید طبق دستور عمل تولیدکننده استفاده شوند . مقدار این مواد در هنگام تولید باید حداقل مقدار ممکن باشد .

9-3-3- مواد شوینده و گندزدا باید به طور واضح علامت‌گذاری شده و دارای برچسب اطلاعات باشند .

9-3-4- مسئولیت توزیع مواد شوینده و گندزدا باید به عهده افراد ذیصلاح باشد . برای اطمینان از درصد رقت‌های تهیه شده از محلول‌های شیمیایی و کاربرد صحیح آنها ، این عملیات باید به دقت انجام شود .

9-3-5- نگهداری ظروف مواد گندزدا و آماده‌سازی آنها باید تحت کنترل افراد ذیصلاح باشد .

9-3-6- برای افرادی که مواد شیمیایی را در کارخانه جابجا می کنند باید عینک‌های ایمنی ، دستکش وروکفشی فراهم کرد.

9-3-7- فهرست به روز شده کلیه مواد شوینده و گندزدای مصرفی در کارخانه و عملیات تولید باید در دسترس باشد کمک‌های اولیه و نحوه استفاده از آنها در هنگام بروز حادثه نیز باید موجود باشد .

9-4- شرایط تجهیزات شستشو روش‌ها

9-4-1- در محوطه‌های تولید دسته وسایل ، باید پلاستیکی یا فلزی باشد کلیه جاروها و برس‌ها را باید در شرایط مناسبی به دور از مواد آلاینده‌ها و یا امکان آلوده شدن نگهداری کرد . برس ها باید علامت‌گذاری شده و به آسانی قابل شناسایی باشند . موی برس باید مصنوعی بوده و به آسانی از برس کنده نشود . استفاده از چوب در محوطه تولید ممنوع است .

9-4-2-کلیه وسایل شستشو را باید تا قبل از این که خود به یک مخاطره تبدیل شوند تعویض کرد .

9-4-3- استفاده از پارچه برای نظافت سطوح به خاطر امکان آلودگی میکروبی و فیزیکی ممنوع است .

9-4-4- استفاده از پارو در صورتی مجاز است که برس زنی ناکافی باشد . پاروها باید علامت‌گذاری شده و طبق برنامه نظافت و گندزدایی روزانه به کار گرفته شوند . این وسایل قبل از شروع هر نوع فساد باید تعویض شوند . سیم ظرفشویی قابل قبول نیست .

9-4-5- تسهیلات شستشو و آب آشامیدنی برای شستشوی سطوح باید کافی باشد در صورت امکان دستگاه تزریق مواد شوینده فراهم شود . خیساندن محیط ، شستشو و آبکشی باید طی روش منسجمی انجام شود .

9-4-6- برای هدف‌های شستشو باید تعداد مناسبی از مخازن برای غوطه‌وری قطعات آزاد تجهیزات فراهم شود . مخازن موردنظر باید دارای آب سرد و گرم و منبع مواد شوینده و گندزدا باشد . این مخازن باید در محوطه‌ای جدا از محوطه تولید در نظر گرفته شود .

9-4-7- استفاده کنترل شده از شیلنگ آب تحت فشار باید به زمانهای خاص – هنگامی که مواد خام در محیط وجود ندارد –محدود شود . در این خصوص احتیاط لازم برای جلوگیری از انتشار آلودگی‌ها باید به عمل آید توصیه شده است در این محیط‌ها از آب با فشار کم و روش‌های شستشوی جایگزین استفاده شود .

9-4-8- استفاده از شیلنگ‌های هوای فشرده برای راندن کثافات و جلو بردن آنها ممنوع است . ترجیحاٌ از روش های تحت خلا استفاده شود .

9-4-9- اقدام‌های مناسبی برای نگهداری تمیز و مناسب شیلنگ‌های آب و سایر وسایل شستشو باید به عمل آید . برای جلوگیری از آلودگی ، این وسایل باید بالاتر از سطح زمین نگهداری شوند .

9-4-10- در صورت استفاده از دستگاه‌های CIP  ( شستشوی در محل ) که با رایانه برنامه‌ریزی می شود ، تجهیزات را باید به طور مرتب کالیبره کرده و برنامه و محلول‌های رقیق شده را بررسی کرد .