2- ساختمان کارخانه

2-1- جداسازی فضای فرآیندهای تمیز و کثیف ( clean & unclean )

2-1-1- جهت جریان مواد خام ، مواد نیمه فرآوری‌شده ، محصول نهایی ، کارکنان و تجهیزات کارخانه در حد امکان باید بصورت خطی و طولی طراحی شود .

2-1-2- عملیات کلیدی باید در حد امکان در محل‌های جدا انجام شود .

2-1-3- جهت جلوگیری از آلودگی ثانویه نگهداری مواد خام و بسته‌بندی باید بطور جداگانه و بدور از محوطه های تولید  محصول انجام گیرد .

2-1-4- چنانچه جداسازی محوطه‌ها امکان‌پذیر نبوده و یا به سختی انجام گیرد باید جریان تولید را اصلاح کرد و خطر

           آلودگی ثانویه را با استفاده از موانع فیزیکی مثل پارتیشن یا جانمایی مناسب ماشین‌آلات در فضای مورد نظر به مقدار زیادی کاهش داد .

2-1-5- جداسازی بین محوطه‌های با شدت خطر زیاد و کم مواد خام ، محصول وکارکنان باید بطور کامل انجام گیرد .

              برای جداسازی مناطق با شدت خطر زیاد یا محصولات بسیار حساس ، استفاده از هوای تصفیه شده ، فشار مثبت هوا و کنترل مناسب کارکنان توصیه شده است .

2-2- زهکشی ، تعمیرات مناسب ، جداسازی محل‌های تمیز و کثیف  

2-2-1- ظرفیت شبکه زهکشی باید در اوج کاری کفایت لازم را داشته باشد .

2-2-2 زهکشی کف باید به گونه‌ای باشد که همه پساب‌ها به سمت مجرای زهکشی هدایت شده و در هیچ قسمتی آب باقی نماند .

2-2-3- توصیه می شود مجرای زهکشی نیمه گرد بوده و با حفاظ متحرک تجهیز شود . حفاظ مجرای زهکشی باید شبکه‌ای بوده و به آسانی قابل تمیز کردن باشد .

2-2-4- جریان زهکشی باید برای جلوگیری از آلودگی محیط از قسمت تمیز به طرف قسمتهای دیگر و یا از سمت قسمت تمیزتر به قسمت تمیز باشد .

2-2-5- وضعیت نصب و استقرار ماشین‌آلات باید به گونه‌ای باشد که برای نظافت زهکشی مشکلی ایجاد نکند .

2-3- حرکت کارکنان ، تسهیلات شستشوی دست‌ها ( روشویی ) در محل ورودی کارخانه

2-3-1- کلیه کارکنان باید از طریق یک ورودی مخصوص به کارخانه وارد شوند . این ورودی باید مجهز به دوش ،  روشویی ، توالت و محل تعویض لباس باشد . توالت‌ها نباید مستقیم با سالن تولید ارتباط داشته باشند و کارکنان نباید با لباس‌کار از توالت استفاده کنند .

2-3-2- برای هدایت کارکنان به سمت روشویی‌ها می توان در ورودی کارخانه از نرده‌های مناسب استفاده کرد .

2-3-3- روشویی‌ها باید دارای سیفون بوده و فاضلاب آن بطور مستقیم به شبکه زهکشی وصل شود . شیرهای روشویی باید بدون دخالت دست باز و بسته شوند . استفاده از شیرهای پدالی ، زانوئی ، آرنجی و برقی توصیه می شود .

2-3-4- حرکت بین قسمتهای مختلف باید به حداقل برسد و دائما تحت کنترل باشد .

2-3-5- برای کاهش خطرآلودگی ثانویه باید از حوضچه‌های ضدعفونی کفش کارکنان در محل ورودی سالن‌ها و در ابعاد مناسب استفاده شود . ابعاد حوضچه ضدعفونی باید به اندازه‌ای باشد که همه کارکنان مجبور به عبور از آن باشند .

2-4- چیدمان ماشین‌آلات و تجهیزات

2-4-1- وضعیت ماشین‌آلات باید به گونه‌ای باشد که دسترسی به کلیه قسمتها جهت نظافت آنها آسان باشد . تجهیزات باید حداقل 50 سانتی متر از دیوار فاصله داشته باشند .

2-4-2- تجهیزات باید به گونه‌ای طراحی شوند که احتمال هرگونه آلودگی محصول از سطوح خارجی به حداقل برسد . مواد مصرفی در ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات باید از نوع سازگار با موادغذایی ( Food grade ) باشد .

2-4-3- چارچوب و قاب تجهیزات باید به شکل لوله‌ای باشد تا تجمع کثافات به حداقل برسد و نظافت دستگاه تسهیل شود.

2-4-4- سطح زیر ماشین‌آلات در قسمت کف سالن باید قابل شستشو و فاقد درز و شکاف باشد و پایه‌های دستگاه نباید مانع شستشو و همچنین زهکشی شود .

2-5- وضعیت کف کارخانه

2-5-1- کف سالنها باید مقاومت لازم را در برابر تناوب شسشو و گندزدائی و حرکت پرسنل و ماشین‌آلات و تجهیزات داشته باشد .

2-5-2- کف کارخانه باید در شرایط مناسبی قرار داشته و از مواد غیر قابل نفوذ ساخته شود . سطوح کف باید به آسانی قابل شستشو بوده و عاری از حفره و خلل و فرج باشد .

2-5-3- سطح کف باید نسبت به رطوبت و روغن نفوذ ناپذیر بوده و نسبت به مواد شیمیایی مقاوم باشد . کف باید به گونه‌ای باشد که در صورت تماس موادغذایی با آن موجب لیز شدن سطح و سرخوردن روی آن نشود .

2-5-5- محل اتصال دیوار و کف ( کنج ها ) باید به صورت کونیک یا مقعر ساخته شوند تا براحتی قابل شستشو و  ضدعفونی باشند .

2-5-6- قسمت‌های صدمه‌دیده کف باید با مصالحی تعمیر شود که از جنس مصالح قبلی یا مشابه آن باشد .

2-5-7- در صورت استفاده از فضاهای نیم‌طبقه در کارخانه ، ارتفاع دیوار آن ها باید مناسب بوده و جداسازی بطور کامل  انجام شود .

2-5-8- هرگونه راه پله و راهرو به نیم‌طبقه و یا از آن به سالن فرآوری نباید از روی خطوط تولید عبور کند مگر آنکه  اطراف آن برای جلوگیری از آلودگی محصول بطور کامل پوشیده شده باشد .

2-6- شرایط بهداشتی دیوارها ، کف‌ها و پنجره‌ها

2-6-1- کلیه سطوح دیوارها باید دارای پوشش مناسب بوده و قابل شستشو باشند و در مقابل ضربه مقاوم باشند .

2-6-2- دیوارها باید فاقد سطوح افقی و برآمدگی باشند تا از تجمع غبار جلوگیری شود .

2-6-3- کلیه محلهای اتصال دیوار به دیوار و دیوار به کف باید کونیک یا مقعر باشد ( نیم دایره ) تا بخوبی قابل نظافت  باشند . اتصالات دیوار به سقف نیز باید بخوبی درزبندی گردد.

2-6-4- کلیه صدمات و آسیب دیدگی ها باید به سرعت با مصالح مناسب بازسازی شود .

2-6-5- در صورتی که نیاز به نصب اعلامیه و تابلو به دیوارها باشد نباید از میخ یا چسب استفاده نمود .

2-6-6- جلوی کلیه دیوارهای آسیب پذیر باید حفاظ‌های مقاوم نصب شود .

2-6-7- لوله‌های برق ، آب و غیره باید بطور مناسب از روی دیوار عبور داده شوند و فاصله مناسب با دیوارها حفظ شود .

2-6-8- در صورت ساخت دیوارهای موقتی احتیاط لازم بعمل آید که موجب انتقال آلودگی نشده و خود نیز منبع بالقوه خطر برای محصول و فرآیند تولید نباشد .

2-6-9- درهای خروجی باید حتی الامکان بسته نگه داشته شوند . در صورت ناگزیر بودن از بازکردن مکرر درها ، برای   بسته شدن آنها باید از درهای خودکار یا پشت فنردار یا پرده های پلاستیکی آویز یا پرده هوا استفاده شود تا از  ورود حشرات و پرندگان جلوگیری گردد .

2-6-10- برای حفظ هوای داخل سالن از آلودگی کلیه درهای محوطه باید بطور خودکار بسته شوند . چارچوب در باید بطور کامل به اطراف چسبیده باشد . چارچوب‌ها و درها باید در مقابل صدمه‌دیدگی محافظت شوند .

2-6-11 کلیه پنجره‌ها باید بسته نگهداری شوند . در صورتیکه برای تهویه نیاز به  بازکردن پنجره‌ها باشد چارچوب پنجره‌های موردنظر باید مجهز به توری باشد تا از ورود حشرات جلوگیری بعمل آید .

2-6-12- چارچوب پنجره‌ها باید طوری نصب شده باشد که فاصله‌ای با دیوارها نداشته و حشرات وارد نشوند .

2-6-13- بلافاصله باید اقدام به تعمیر شیشه‌های شکسته و پنجره‌های آسیب‌دیده گردد . توصیه می شود از شیشه‌های نشکن یا طلق‌های شیشه‌ای استفاده شود .

2-6-14- آستانه پنجره‌ها باید دارای شیب باشد تا امکان قرار دادن مواد یا ابزار روی آنها از بین برود و به محل تجمع گرد و   غبار تبدیل نشود و قابل شستشو باشد .